Transport kolejowy to coraz popularniejsza forma przewozu towarów, zarówno na terenie Europy, jak i w relacjach międzykontynentalnych. W dobie wydłużających się terminów dostaw drogą morską oraz rosnących kosztów frachtu lotniczego, kolej stanowi atrakcyjną alternatywę dla importerów szukających optymalnych rozwiązań logistycznych.

Przytoczone dane pochodzą z wyceny uzyskanej od jednej z wiodących polskich firm spedycyjnych obsługujących trasę Chengdu–Warszawa w marcu 2025 oraz z wewnętrznych analiz kosztowych MyChinaPal.

Nasze treści powstają w oparciu o wieloletnie doświadczenie operacyjne oraz realne przypadki klientów. Artykuł został przygotowany przez Adama Starzyńskiego – eksperta ds. importu z Chin i współzałożyciela firmy MyChinaPal.

Dlaczego transport kolejowy z Chin zyskuje na popularności?

Największą zaletą transportu kolejowego jest jego relatywnie krótki czas realizacji. Na potrzeby artykułu posłużymy się wyceną jednej z polskich firm transportowych z marca 2025. W przypadku transportu kontenera 40-stopowego (40HC) z Pekinu do Warszawy na warunkach EXW (czyli od odbioru towaru przez firmę transportową działającą na zlecenie importera bezpośrednio z fabryki) kolej pozwala dostarczyć ładunek w czasie około 30 dni. Dla porównania, transport morski z Chin do Polski na tej samej trasie trwa zwykle od 60 do 90 dni, w zależności od sezonu i obłożenia portów w Chinach i w Polsce.

Koszty transportu kolejowego w porównaniu do morskiego

Różnica widoczna jest również w kosztach. W marcu 2025 roku średni koszt transportu pełnego kontenera 40HC koleją na trasie Pekin–Warszawa wynosił ok. 7300 USD, podczas gdy koszt transportu morskiego tego samego kontenera wynosił ok. 3600 USD – co czyni transport kolejowy około 2 razy droższym. Mimo to dla wielu firm jest to akceptowalna inwestycja w zamian za znaczące skrócenie czasu dostawy.

Jak działa kolejowy transport towarów z Chin?

Warto mieć na uwadze, że w transporcie kolejowym nie stosuje się kontenerów 20GP ze względu na ograniczenia infrastruktury kolejowej. Standardem jest kontener 40HC, czyli pełny kontener dedykowany jednemu nadawcy (FCL – Full Container Load). 

FCL, LCL i wybór kontenera – co warto wiedzieć

W przypadku mniejszych wolumenów stosuje się LCL (Less than Container Load), czyli transport drobnicowy. Stawka w marcu 2025 za LCL to około 200 USD/m3. Stawka za metr sześcienny przy FCL może być średnio nawet o 100% niższa niż przy LCL w transporcie kolejowym, dlatego przy większych zamówieniach import pełnego kontenera jest znacznie bardziej opłacalny.

Kolej LCL vs morski LCL – co bardziej się opłaca?

Warto jednak zaznaczyć, że np. w przypadku trasy Pekin-Warszawa różnica między LCL koleją (200 USD/m3) a LCL drogą morską (300 USD/m3) wypada na korzyść transportu kolejowego! Wynika to z konieczności przetransportowania towaru z Pekinu do portu w Chinach i poniesionych z tego powodu przez importera dodatkowych kosztów na transport wewnątrzchiński.

Inwestycje infrastrukturalne i bezpieczeństwo przewozów

Wzrost znaczenia transportu kolejowego to również efekt wieloletnich inwestycji rządu chińskiego w infrastrukturę w ramach Inicjatywy Pasa i Szlaku (BRI – Belt and Road Initiative). Od 2013 roku Chiny przeznaczyły miliardy dolarów na rozwój nowych terminali przeładunkowych, modernizację połączeń transgranicznych oraz rozbudowę centrów logistycznych. Jednocześnie intensywnie wspierały rozwój kolejowych operatorów cargo, wprowadzając subsydia rzędu kilku tysięcy dolarów na kontener, co w praktyce obniżyło stawki frachtu kolejowego nawet o 40–60% w stosunku do poziomów sprzed dekady.

Transport przez Rosję – jak wygląda bezpieczeństwo przewozu?

Drugim ważnym aspektem jest bezpieczeństwo transportu przez terytorium Rosji, które dla wielu europejskich importerów budzi uzasadnione pytania. Chiny, jako główny organizator przewozów na trasach euroazjatyckich, ściśle koordynują logistykę z partnerami rosyjskimi, a obsługa przewozów na trasie przebiega w sposób kontrolowany i zorganizowany centralnie. W praktyce oznacza to, że ryzyko związane z nieautoryzowanymi dostępami do kontenerów jest zminimalizowane dzięki systemowi plomb elektronicznych, zabezpieczeniom technicznym oraz ścisłemu nadzorowi logistycznemu ze strony chińskich operatorów.

Najważniejsze zalety transportu kolejowego

Transport kolejowy od lat stanowi ważny element globalnej logistyki, ale w ostatnich latach zaczął odgrywać kluczową rolę, zwłaszcza w transporcie między Azją a Europą. Skąd ten wzrost znaczenia?

Powodów jest kilka: zablokowanie Kanału Sueskiego przez kontenerowiec „Ever Given” w 2021 roku, atak Huti na statki handlowe na Morzu Czerwonym pod koniec 2023 roku oraz wydłużający się czas oczekiwania w azjatyckich i europejskich portach w szczytach sezonu. Wszystkie te czynniki zwiększyły zainteresowanie stabilniejszymi alternatywami – a kolej okazała się jedną z nich.

W czasie pandemii i tuż po niej stawki frachtu morskiego i lotniczego osiągały rekordowe poziomy – transport morski kontenera 40HC z Chin do Polski potrafił kosztować nawet ponad 10 000 USD, a transport lotniczy – wielokrotność tej kwoty, w zależności od wagi i objętości ładunku. W porównaniu z tym transport kolejowy (dla kontenera 40HC) oferował bardziej przewidywalne i konkurencyjne stawki. Obecnie, w 2025 roku, ceny na rynku się ustabilizowały, ale kolej nadal jest chętnie wybieraną opcją – szczególnie przez firmy, którym zależy na szybszym czasie dostawy.

Krótszy czas dostawy

To największa przewaga kolei nad transportem morskim. Średni czas przewozu pełnego kontenera z Chin do Polski koleją wynosi około 30–45 dni, podczas gdy transport morski zajmuje 60–90 dni. To szczególnie istotne dla firm działających w modelu just-in-time, przy towarach sezonowych lub wysokiej rotacji.

Stabilność i przewidywalność

Transport kolejowy jest mniej podatny na zatory w portach, zmienne warunki atmosferyczne czy opóźnienia w kanałach morskich. Kursy są coraz lepiej zorganizowane i bardziej regularne – zwłaszcza na trasach objętych szlakiem Nowego Jedwabnego Szlaku.

Atrakcyjna cena względem transportu lotniczego

Kolej kosztuje obecnie przy pełnym kontenerze FCL średnio około 2 razy więcej niż fracht morski, ale wciąż 4–6 razy mniej niż transport lotniczy przy podobnym ładunku. Stawki za transport lotniczy w marcu 2025 wynosiły około 5-6 USD/kg. 1 CBM (cubic meter – metr sześcienny) w transporcie lotniczym odpowiada średnio około 167 kg, ale stawki są liczone zawsze według wagi. To sprawia, że transport kolejowy jest często dobrym rozwiązaniem „pomiędzy” – zbalansowanym pod względem ceny i czasu. 

Mniejszy wpływ na środowisko

Transport kolejowy generuje mniejszy ślad węglowy niż transport lotniczy i – w niektórych przypadkach – również niż morski. To ważny aspekt dla firm uwzględniających w strategii elementy ESG i odpowiedzialności środowiskowej.

Coraz większa dostępność i infrastruktura

Rozbudowa terminali kolejowych w Polsce (np. Małaszewicze) oraz wzrost liczby połączeń z Chinami sprawiają, że spedycja kolejowa jest dziś dostępna nie tylko dla największych graczy. Z opcji FCL (cały kontener) coraz częściej korzystają również średnie firmy i hurtownie.

Opłacalność przy transporcie drobnicowym (LCL)

W przypadku kiedy fabryka jest położona w mieście portowym, transport morski LCL (czyli drobnica) nadal pozostaje tańszy niż transport kolejowy LCL – zwykle o 10–20% w przeliczeniu na metr sześcienny. Natomiast w przypadku kiedy fabryka producenta importowanego towaru znajduje się w głębi Chin, warto wycenić dla porównania transport kolejowy ponieważ koszty transportu towaru do portu mogą sprawić że finalnie transport morski będzie nie tylko dużo wolniejszy, ale też i droższy.

Przy imporcie mniejszych wolumenów, gdzie nie liczy się tylko cena, ale też czas reakcji na popyt lub sezonowość sprzedaży, kolej okazuje się często bardziej opłacalna całościowo. Importerzy coraz częściej decydują się dopłacić kilkaset dolarów do transportu, by zyskać kilka tygodni przewagi na rynku.

Ograniczenia i ryzyka transportu kolejowego 

Chociaż transport kolejowy zyskał na popularności i ma wiele zalet, jak każde rozwiązanie logistyczne – nie jest pozbawiony ograniczeń. Znajomość tych barier jest kluczowa, by odpowiednio zaplanować import, dobrać środek transportu do rodzaju towaru i uniknąć nieprzewidzianych przestojów.

Sezonowe ograniczenia dostępności

W szczycie sezonu (np. listopad–grudzień przed chińskim Nowym Rokiem) dostępność miejsc na pociągach może być ograniczona, a kontenery szybko się wyprzedają. Operatorzy często pracują na pełnych obrotach, a firmy rezerwujące miejsca na ostatnią chwilę muszą liczyć się z wyższymi stawkami lub opóźnieniami w załadunku.

Opóźnienia na trasach i granicach

Trasy kolejowe, mimo że rozwinięte, nadal w dużej mierze uzależnione są od sytuacji geopolitycznej – szczególnie na odcinkach przebiegających przez Kazachstan, Rosję czy Białoruś. Choć większość ładunków dociera bez problemu, występują sporadyczne przestoje na granicach oraz kolejki do przeładunku (np. w Małaszewiczach).

Wyższy koszt w porównaniu do frachtu morskiego

Przy pełnych kontenerach (FCL), transport kolejowy nadal jest droższy od frachtu morskiego – różnice wynoszą zazwyczaj 30–50%. Dla firm transportujących towary o niskiej wartości jednostkowej (np. materiały budowlane, produkty masowe), koszt ten może przeważyć na korzyść morza.

Towary zakazane lub trudne w transporcie

Transport kolejowy nie nadaje się do każdego rodzaju ładunku. Choć większość typowych towarów – takich jak tekstylia, elektronika (bez baterii), AGD czy narzędzia – może być przewożona bez problemu, to pewne grupy produktów są wykluczone lub objęte dodatkowymi restrykcjami.

Do najczęściej ograniczanych należą:

• baterie litowo-jonowe oraz towary zawierające je wbudowane (np. powerbanki, e-hulajnogi, laptopy w ilościach hurtowych),
• substancje chemiczne i ADR-y (materiały łatwopalne, żrące, toksyczne),
• produkty wymagające chłodzenia lub stałej kontroli temperatury,
• żywność świeża i farmaceutyki, jeśli nie są odpowiednio zabezpieczone lub nie ma możliwości wykorzystania kontenera chłodniczego.

W praktyce oznacza to, że nawet jeśli formalnie można przewozić dany towar koleją, wielu operatorów odmawia jego przyjęcia, ponieważ:

• przewóz wiązałby się z dodatkowymi procedurami i kosztami (np. specjalne zgody celne, dodatkowe ubezpieczenie),
• tory przebiegają przez wiele krajów, a regulacje mogą się różnić,
• ładunek uznawany jest za „problematyczny” i zagrażający ciągłości logistyki całego składu.

Przeładunki z powodu różnic w szerokości torów

Kolej z Chin do Europy przebiega przez kilka stref szerokości torów (m.in. Chiny – tory standardowe, Rosja – tory szerokie, Polska – tory europejskie). To oznacza, że kontenery są przeładowywane na granicach, co może powodować dodatkowe opóźnienia – zwłaszcza przy dużym natężeniu ruchu i przeciążeniu terminali przeładunkowych.

Kiedy warto postawić na kolej?

Dlatego w przypadku bardziej wymagających towarów, jak również przy mniej oczywistych przesyłkach, zawsze warto skonsultować się ze spedytorem lub zaufaną polską firmą importową, która specjalizuję się w import z Chin do Polski – w celu potwierdzenia, czy dany produkt kwalifikuje się do przewozu koleją oraz jakiej dokumentacji lub dodatkowych zabezpieczeń będzie wymagał.